Ο Μοχός τιμά τη μνήμη του Αντισυνταγματάρχη Μανόλη Γιακουμάκη

Κλείνουν σήμερα 80 χρόνια από την εκτέλεση των 5 Ηρακλειωτών αντιστασιακών αξιωματικών στις φυλακές της Αγιάς Χανίων, στις 27 Οκτωβρίου 1943.

 

Η Κοινότητα Μοχού με τη συμπλήρωση αυτής της επετείου από την εκτέλεση του Αντισυνταγματάρχη Πεζικού Εμμανουήλ Ι. Γιακουμάκη που καταγόταν από την περιοχή, τιμά ευγνωμόνως τη μνήμη του, την Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2023, στο πέρας της θείας λειτουργίας στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας.

Θα ακολουθήσει σύντομη σχετική ομιλία από τον Διδάκτορα Ιστορίας και Διευθυντή του Δημοτικού Σχολείου Καστελλίου Πεδιάδος, κ. Γεώργιο Καλογεράκη.

Ποιος ήταν ο Αντισυνταγματάρχης Μανόλης Γιακουμάκης

Γεννήθηκε το 1892 στον Μοχό Πεδιάδος Ηρακλείου Κρήτης, έδρα του τότε Δήμου Λαγκάδος. Εκεί μεγάλωσε και ανατράφηκε, ως 5ο παιδί πολυμελούς οικογένειας, από τους γονείς του Ιωάννη και Ειρήνη, το γένος Χατζάκη. Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στη Δημοτική Σχολή Μοχού και το Σχολαρχείο Αβδού. Λόγω του απροσδόκητου θανάτου της μητέρας του ο Μανόλης δυσκολεύθηκε από μικρός εργαζόμενος σκληρά για την επιβίωση της οικογένειάς του.

Κατατάχθηκε στην Πολιτοφυλακή της Κρητικής Πολιτείας το 1911, ανακατατάχθηκε μετά την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα το 1913 στον ελληνικό στρατό, για διετή εθελούσια υποχρέωση, και επανήλθε το 1917 προσχωρώντας στο στρατό «Εθνικής Αμύνης», της κυβέρνησης Βενιζέλου, συμμετέχοντας με την Αντάντ στον Α΄Π.Π. Επανακατατάσσεται στον ελληνικό στρατό το 1918 και με τις ανδραγαθίες του στα πεδία των μαχών, προάγεται σταδιακά, κατακτώντας τα αξιώματα του ανθυπασπιστή, 1918, του ανθυπολοχαγού, 1919, του υπολοχαγού, 1922 και του λοχαγού, 1925. Στο μεσοδιάστημα νυμφεύεται στην Αθήνα την ιταλικής καταγωγής Έμμα Ρωμούση και γίνεται πατέρας τεσσάρων παιδιών, Ευαγγελία, Γαρυφαλιά, Λουίζα και Εμμανουήλ.

Με το βαθμό του ταγματάρχη ο Γιακουμάκης συνεχίζει τη στρατιωτική του δράση και στον Β΄ΠΠ, αρχικά στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του μετώπου της Αλβανίας. Με την κάθοδο όμως των Γερμανών στην Αθήνα, το 1941, η οικογένειά του μετακομίζει στον Μοχό, όπου με την κατάληψη της Κρήτης, Μάιος 1941, συλλαμβάνεται με άλλους αξιωματικούς.

Εντάσσεται έπειτα στην Εθνική Αντίσταση, από τις αρχές του 1942, υπό τον Αρχηγό Εμμανουήλ Μπαντουβά, αναλαμβάνοντας με επιτυχία, ως επικεφαλής, την οργάνωση και εκτέλεση κατασκοπίας των Ιταλών στο Λασίθι και των Γερμανών στο Ηράκλειο. Διακρίθηκε ως στέλεχος της Εθνικής Αντίστασης που συμμετέχει, τον Μάιο του 1943, στη Συνεδρίαση του Βαθύπετρου των Αρχανών καθώς και ως μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής Ηρακλείου κατά των Γερμανών. Ξαναφυλακίζεται το 1943 από τους Ιταλούς στη Νεάπολη Μεραμπέλου και μετά από βασανιστήρια, που δεν μπόρεσαν να του αποσπάσουν πληροφορίες, αφήνεται ελεύθερος.

Ο Αρχηγός Εμμανουήλ Μπαντουβάς τον καλεί ν’ αναλάβει ειδικές υπηρεσίες κατά των κατακτητών, στο Ν.Α. τμήμα του Νομού Ηράκλειου, εκτελώντας με επιτυχία δύσκολες αποστολές, ώστε επιλέγεται ν’ αποσταλεί στο συμμαχικό στρατηγείο στην Αίγυπτο. Όμως, δεν πρόλαβε, αφού συνελήφθη λίγο πριν την αναχώρησή του από τον Μοχό, μεταφερόμενος στα κρατητήρια της Γκεστάμπο, όπου υποβλήθηκε σε βασανιστήρια, από τον ίδιο τον Σούμπερτ, χωρίς να ομολογήσει. Μεταφέρθηκε έπειτα στις φυλακές Αγιάς των Χανίων, όπου το γερμανικό στρατοδικείο τον καταδίκασε σε θάνατο και εκτελέστηκε, στις 27 Οκτωβρίου 1943, μαζί με άλλους 4 συναδέλφους του αξιωματικούς, Αντ. Μπετεινάκης, Ι. Ζωγραφάκης, Μιχ. Πατεριανάκης και Παναγ. Μπέρκης.

Ο Μανόλης Γιακουμάκης, ως σημαίνον στέλεχος της Αντίστασης στην Κρήτη, συνέβαλε στην ουσιαστική της οργάνωση και με την ηρωϊκή του δράση αναπτέρωσε το ηθικό των συναγωνιστών του στον αγώνα για την απελευθέρωσή της. Η πατρίδα τον αναγνώρισε και τον παρασημοφόρησε πολλαπλά αλλά και τον προήγαγε, «μετά θάνατον», σε Αντισυνταγματάρχη.

Ο Δήμος Ηρακλείου αφιέρωσε το ομώνυμο στρατόπεδο πίσω από τη ΣΕΑΠ στο όνομά του και οδό επίσης στην περιοχή Μασταμπά, η γενέτειρα του επί κοινοτάρχη Γεωργίου Βελγάκη, το 1998, ανέγειρε προτομή σε περίοπτη θέση του Μοχού καθώς και το Γενικό Επιτελείο Στρατού μια ανάλογη προτομή στην 5η Επιλαρχία Αρμάτων Ηρακλείου.

Μετά, όμως, τη διακοπή λειτουργίας του Στρατοπέδου «Αντισυνταγματάρχη Μανόλη Γιακουμάκη» και τη μετακίνησή του, η προτομή αυτή βρίσκεται σήμερα σε στρατόπεδο της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου και της Εθνικής Φρουράς της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Αιωνία του η μνήμη!

creatalive