24χρονος φοιτητής βρέθηκε από το Πανεπιστήμιο Κρήτης στο Princeton, με πλήρη υποτροφία

«Με τον καιρό να ’ναι κόντρα έχει τιμή σα πετάς» λένε στο τραγούδι «Ακροβάτης» οι Χαΐνηδες. Ο Νίκος Λούδας κατάφερε να “πετάξει” από τα Γρεβενά στην Κρήτη και να “προσγειωθεί” στις ΗΠΑ, όχι μόνο με τον καιρό αλλά, με τους πάντες σχεδόν να είναι “κόντρα”.

Όταν στην εφηβεία του ανακάλυψε την αγάπη του για την αστροφυσική εισέπραξε σχόλια όπως «δεν έχει επαγγελματική αποκατάσταση», «θα μείνεις άνεργος» κτλ. Ο Νίκος παραμέρισε τον πόθο του για να περάσει η λογική (των άλλων). Η Σχολή Πολιτικών Μηχανικών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου πέρασε, έμοιαζε ιδανική επιλογή για εκείνον, κοντά στο σπίτι του και με άμεση επαγγελματική αποκατάσταση.

«Συμμετείχα στην εξεταστική και χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια έγραψα 10αρια σε μαθήματα σχετιζόμενα με μαθηματικά και φυσική», λέει ο ίδιος στο Cretalive. Και κάπου εκεί το ποτάμι της αγάπης για την αστροφυσική ξεχείλισε από μέσα του και κατάλαβε ότι θα ήταν λάθος να μην το ακολουθήσει. Ως άριστος φοιτητής τα παρατάει όλα και επιστρέφει στη γενέτειρα με στόχο την εκ νέου προετοιμασία για τις πανελλαδικές. Αυτή τη φορά το μηχανογραφικό είχε μόνο μία επιλογή: Τμήμα Φυσικής- Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Στο Ηράκλειο έγραψε την μικρή του προσωπική ιστορία αφού αποφοίτησε με βαθμό 9.60/10 αποτελώντας τον 3ο καλύτερο απόφοιτο του Τμήματος Φυσικής από την ίδρυση του!

Μετά από τέσσερα χρόνια προπτυχιακού και ένα χρόνο μεταπτυχιακού προγράμματος στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, ο Νίκος Λούδας, μόλις στα 24 του χρόνια έλαβε πλήρη ερευνητική υποτροφία από το Princeton (μεταξύ των κορυφαίων πανεπιστημίων του κόσμου και ίσως το καλύτερο για φυσική και μαθηματικά) για διδακτορικές σπουδές στην Αστροφυσική διάρκειας 5 ετών.

Σημειώνεται ότι μόνο το 4% όσων υποβάλλουν αιτήσεις, από όλο τον κόσμο, γίνονται δεκτοί στο Princeton, ανάμεσα σε αυτή την ελίτ συγκαταλέγεται πλέον και ο Έλληνας φοιτητής! Το σημαντικότερο όμως και το στοιχείο που θα πρέπει να τον γεμίζει με χαρά και υπερηφάνεια δεν είναι οι βαθμοί του αλλά το γεγονός ότι όλα αυτά τα κατάφερε όντας παιδί μιας λαϊκής οικογένειας, «ο πατέρας μου είναι απόφοιτος δημοτικού», αναφέρει ο ίδιος.

Πώς τα κατάφερε σε αυτή τη μακρινή διαδρομή το εξηγεί ο ίδιος στη συνέντευξη που ακολουθεί:

Πώς επιλέξατε το Πανεπιστήμιο Κρήτης για τις σπουδές σας;

Από την στιγμή που είχα αποφασίσει ότι θέλω να ασχοληθώ (ερευνητικά) με την επιστήμη της Αστροφυσικής η επιλογή σχολής και πανεπιστημίου ήταν τετριμμένη υπόθεση. Το τμήμα φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης είναι αποδεδειγμένα το καλύτερο τμήμα φυσικής στην Ελλάδα. Ένα άλλο στοιχείο που το κάνει να ξεχωρίζει είναι ότι η ερευνητική δραστηριότητα των καθηγητών/ερευνητών έχει αντίκτυπο παγκόσμιας εμβέλειας ενώ οι ερευνητικές ευκαιρίες για φοιτητές που επιδιώκουν να ακολουθήσουν ακαδημαϊκή καριέρα είναι πολλές, αλλά το σημαντικότερο είναι υψηλής ποιότητας. Για όσους δεν πείθονται, αρκεί μια γρήγορη ματιά στα βιογραφικά των καθηγητών του τμήματος αλλά και την μετέπειτα πορεία των πολύ καλών αποφοίτων του τμήματος.

Το να μετακομίσω, λοιπόν, στην άλλη άκρη της Ελλάδας για να διδαχθώ από τους καλύτερους και να αυξήσω τις πιθανότητες να πετύχω τους στόχους μου δεν αποτέλεσε εμπόδιο για μένα. Αν έχουμε θέσει τον πήχη ψηλά στην ζωή μας, τότε πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να κάνουμε θυσίες.

Με ποια κριτήρια επιλέξατε ως αντικείμενο της επιστήμης σας την Αστροφυσική;

Δεν υπήρξα ποτέ ο καλύτερος μαθητής στο σχολείο. Έχοντας μεγαλώσει σε μια μικρή πόλη (τα Γρεβενά) μέσα σε ένα μη-ακαδημαϊκό λαϊκό οικογενειακό περιβάλλον (να φανταστείτε ο πατέρας μου είναι μόλις απόφοιτος δημοτικού) η επαφή μου με την Αστροφυσική στην παιδική μου ηλικία ήταν μάλλον απίθανο να συμβεί. Συνεπώς, ο παιδικός μου στόχος ήταν να γίνω Πολιτικός Μηχανικός συνεχίζοντας και επεκτείνοντας την δουλειά του πατέρα μου. Όλα όμως άλλαξαν το καλοκαίρι της 2ας Λυκείου όταν δύο φίλοι με προσκάλεσαν να πάμε σε μια βραδιά αστροπαρατήρησης (από ερασιτέχνες αστρονόμους) σε ένα χωριό των Γρεβενών. Ήταν εκείνο το βράδυ που “μολύνθηκα” με το μικρόβιο της Αστροφυσικής. Έχοντας την πρώτη μου επαφή με τηλεσκόπια και ακούγοντας διάφορους ανθρώπους να περιγράφουν παθιασμένα και με απλό τρόπο τα αντικείμενα που παρατηρούσαμε με το τηλεσκόπιο, ενθουσιάστηκα! Ήταν κάτι πρωτόγνωρο για μένα. Μέσα σε λίγες ώρες ένας “διδιάστατος” για μένα νυχτερινός ουρανός απέκτησε δομή και τρίτη διάσταση (βάθος) στο μυαλό μου. Από τότε μου γεννήθηκαν απορίες για το Σύμπαν και την φύση τις οποίες ήθελα από περιέργεια και μόνο να της απαντήσω με κάποιο τρόπο στον εαυτό μου. Έτσι λοιπόν ξεκίνησα να ψάχνω στο διαδίκτυο περισσότερες πληροφορίες και παρήγγειλα το πρώτο μου βιβλίο εκλαϊκευμένης επιστήμης (του Στίβεν Χόκινγκ) το οποίο διάβασα πολλές φορές. Ξεκινώντας την 3η Λυκείου είχα πλέον έναν ξεκάθαρο στόχο μπροστά μου – να γίνω Αστροφυσικός και να κατανοήσω την λειτουργία του Σύμπαντος! Αυτό απαιτούσε όμως καλή γνώση μαθηματικών και φυσικής, την οποία δεν είχα. Έτσι λοιπόν ξεκίνησα να διαβάζω αδιάκοπα για να καλύψω τα κενά μου και λόγω του πάθους και του ενθουσιασμού μου κατάφερα, όχι μόνο να φτάσω σε ένα καλό επίπεδο, αλλά και να αριστεύσω στις πανελλαδικές εξετάσεις λίγο αργότερα συγκεντρώνοντας 18.725 μόρια.

Τότε ξεκίνησε η “γκρίνια” από τον περίγυρο μου για το επάγγελμα που θα ακολουθήσω. Αν και περνούσα σε όλες τις σχολές, είχα επιλέξει το τμήμα φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης ως πρώτη επιλογή στο μηχανογραφικό μου – όμως άκουγα συνεχώς να μου λένε πως είναι ένα επάγγελμα που έχει χαμηλή επαγγελματική αποκατάσταση και ότι θα το μετανιώσω. Θυμάμαι χαρακτηριστικά την φράση “Νίκο μπορείς να επιλέξεις σπουδές φυσικής αλλά θα πρέπει να γνωρίζεις ότι στα 25 σου θα είσαι άνεργος!”. Δυστυχώς τέτοιου είδους προκαταλήψεις “κόβουν” τα φτερά των νέων της χώρας μας που τολμούν να ονειρεύονται.

Έχοντας επηρεαστεί από τον περίγυρο μου, αποφάσισα την τελευταία μέρα των δηλώσεων μηχανογραφικού να κάνω τροποποίηση και να δηλώσω Σχολή Πολιτικών Μηχανικών για ένα πιο σίγουρο μέλλον. Παρακολουθώντας το 1ο εξάμηνο στην σχολή Πολιτικών Μηχανικών ένιωθα ένα κενό μέσα μου, θεωρούσα πως είχα προδώσει τον εαυτό μου και τα όνειρα μου για χάριν ευκολίας. Παρ’ όλα αυτά, συμμετείχα στην εξεταστική της σχολής και χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια έγραψα 10αρια σε μαθήματα σχετιζόμενα με μαθηματικά και φυσική. Εκεί κατάλαβα πως είναι τεράστιο λάθος να μην ακολουθήσω σπουδές Φυσικής όταν και σε πανεπιστημιακό επίπεδο μπορώ να τα πηγαίνω καλά. Παράτησα λοιπόν την σχολή μηχανικών, γύρισα στην πόλη μου για να δουλέψω στην οικογενειακή επιχείρηση και προετοίμασα το έδαφος για την εισαγωγή μου στο τμήμα Φυσικής στην Κρήτη. Έκανα ξανά μηχανογραφικό έχοντας αυτήν την φορά ως πρώτη και μοναδική επιλογή το Φυσικό Κρήτης. Και έτσι ξεκίνησε το ταξίδι.

Αστέρας Νετρονίων που προσλαμβάνει μάζα, project που δούλεψα με τον κ. Κυλάφη

Γιατί επιλέξατε τον κ. Κυλάφη για επιβλέπων/ για να κάνετε μαζί την έρευνα σας;

Ξεκινώντας τις σπουδές μου στην Φυσική γνώριζα πως δεν υπήρχε πλέον γυρισμός. Έχοντας επιλέξει τον δύσκολο δρόμο με το “αβέβαιο” μέλλον και έχοντας τολμήσει να ονειρεύομαι, ήξερα ότι η επιτυχία είναι μονόδρομος για μένα. Ο κ. Κυλάφης είχε υπάρξει δάσκαλος για μένα πολύ πριν γνωριστούμε. Είχα παρακολουθήσει διαδικτυακά τις διαλέξεις του σε κλασσική μηχανική και με είχε μαγέψει η απλότητα στον λόγο του και ο μοναδικός τρόπος (γεμάτος παραστατικότητα) που μεταφέρει τις γνώσεις του στους φοιτητές.

Ένα από τα πράγματα που ξεχωρίζει στο τμήμα Φυσικής στο ΠΚ είναι ότι έχουν προσθέσει ένα μάθημα με τίτλο “Θέματα σύγχρονης Φυσικής” στο 1ο εξάμηνο όπου έχει ως κύριο στόχο να φέρει σε επαφή τους νέους φοιτητές με τα σύγχρονα ερευνητικά θέματα καθώς και με τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του κάθε διδάσκοντα. Μετά την ομιλία του κ. Κυλάφη σε αυτό το μάθημα ήμουν πεπεισμένος πως θέλω να δουλέψω μαζί του. Γνώριζα όμως ότι είναι πλέον ομότιμος καθηγητής και επομένως ήταν πιο δύσκολο να έχει την όρεξη να αναλάβει κάποιο ερευνητικό πρότζεκτ με έναν προπτυχιακό φοιτητή. Ενάντια στην διαίσθηση μου βέβαια χτύπησα την πόρτα του γραφείου του, του ζήτησα να δουλέψω μαζί του και εκείνος μου έδωσε την ευκαιρία από το 1ο κιόλας έτος. Δείτε ΕΔΩ αναλυτικά.

Τι αφορά η υποτροφία που πήρατε για το Princeton και πώς τα καταφέρατε;

Στόχος μου τα 4+1 (μεταπτυχιακό) χρόνια ήταν να καταφέρω να κερδίσω υποτροφία σε κάποιο καλό ίδρυμα της Αμερικής για διδακτορικές σπουδές. Το ότι θα μου άνοιγε την πόρτα ένα πανεπιστήμιο σαν το Princeton ήταν από τα όνειρα που δεν τολμούσα καν να σκεφτώ. Να πω την αλήθεια όμως δεν με πείραζε καθόλου να κάνω το διδακτορικό μου στην Κρήτη. Όπως απέδειξαν πολλοί διδακτορικοί φοιτητές του τμήματος (για παράδειγμα ο Ραφαήλ Σκαλίδης) οι πρωτότυπες ιδέες και η ποιότητα των καθηγητών υπάρχουν και με το παραπάνω στην Κρήτη. Δεδομένου αυτού έκανα αιτήσεις μόνο στα κορυφαία πανεπιστήμια της Αμερικής. Προς έκπληξη μου πολλά από αυτά μου άνοιξαν την πόρτα προσφέροντας μου πλήρη υποτροφία και την ευκαιρία να τα επισκεφτώ καλύπτοντας όλα τα έξοδα. Λόγω έλλειψης χρόνου επισκέφτηκα 2 από αυτά (Σικάγο και Princeton) και επέλεξα συνειδητά το Princeton.

Το Princeton μου προσέφερε πλήρης ερευνητική υποτροφία για 5 χρόνια, μοναδική στο είδος της. Κάθε χρόνο το τμήμα Αστροφυσικής του Princeton ανοίγει κατά μέσο όρο 5 θέσεις για διδακτορικές σπουδές. Γι’ αυτές τις λιγοστές θέσεις κάνουν αίτηση περίπου 500 κορυφαίοι φοιτητές των κορυφαίων πανεπιστημίων ανά τον κόσμο κάθε χρόνο… καταλαβαίνετε το μέγεθος του ανταγωνισμού! Νιώθω πανευτυχής και ιδιαίτερα τυχερός που με επέλεξαν!

Πώς τα κατάφερα; Είχα θέσει τον πήχη πολύ ψηλά από την αρχή. Είχα την τύχη να ανακαλύψω νωρίς την αγάπη μου για την επιστήμη της Αστροφυσικής και μετέπειτα έκανα πράξη αυτό που είχα υποσχεθεί στον εαυτό: να κάνω ό,τι είναι εφικτό για να τα καταφέρω. Για να κάνει κανείς πρωταθλητισμό χρειάζεται αμέτρητες ώρες δουλειάς, συνέπεια και αφοσίωση στον στόχο. Η προτεραιότητα μου ήταν να πετύχω τους στόχους μου και μετά όλα τα υπόλοιπα. Υπήρξαν προφανώς και δυσκολίες σε όλο αυτό. Αν και δεν έλειψε κάτι από την ζωή μου, προσπαθούσα να επενδύω σχεδόν όλο μου τον χρόνο εκεί. Δεν ξεχώριζα σαββατοκύριακα, γιορτές και καλοκαίρια. Όσο είχα όρεξη για δουλειά, την επένδυα εκεί. Αυτή είναι η μαγεία του να βρίσκεις αυτό που πραγματικά θέλεις να κάνεις στην ζωή. Δεν κουράζεσαι ποτέ!

Πέρα από την σκληρή προσπάθεια, χρειάζεται τύχη και έναν δάσκαλο να σε καθοδηγεί. Η επιτυχία μου ακούει στο όνομα του δασκάλου μου, Νίκος Κυλάφης. Ο κ. Κυλάφης είναι υπόδειγμα δασκάλου, ανθρώπου και παράδειγμα προς μίμηση για τους συναδέλφους του. Αρκεί να αναφέρω ένα μόνο παράδειγμα: ο κ. Κυλάφης ήταν εκεί να με στηρίξει και να συζητήσουμε τα εμπόδια που συναντούσα στην έρευνα ακόμα και παραμονές Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς. Είναι σπάνιο ένας επιβλέπων να νοιάζεται τόσο πολύ για τον φοιτητή του. Και αυτό κάνει ανθρώπους σαν τον κ. Κυλάφη πραγματικούς δασκάλους.

Ποιες διαφορές εντοπίζεται ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Princeton;

Το Princeton είναι ένα ευλογημένο μέρος για να κάνει κανείς έρευνα ιδιαίτερα σε θέματα Μαθηματικών και Φυσικής. Να φανταστείτε ότι στο κυλικείο που τρώμε, συχνάζουν νομπελίστες καθηγητές (για παράδειγμα J. Peebles) με τους οποίους έχουμε την τύχη να αλληλεπιδρούμε και να συζητάμε σύγχρονα άλυτα προβλήματα. Η μεγαλύτερη διαφορά σε σχέση με τα ελληνικά πανεπιστημιακά ιδρύματα θα έλεγα ότι βρίσκεται στο κομμάτι της επένδυσης στην έρευνα, την καινοτομία και την αριστεία, καθώς και στην ύπαρξη αξιοκρατίας, μια αξία που δυστυχώς έχει αντικατασταθεί διαχρονικά από τις πελατειακές σχέσεις σε πολλούς τομείς στην Ελλάδα. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης και ιδιαίτερα το τμήμα Φυσικής βρίσκονται σε πολύ καλύτερη μοίρα και αυτό είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιων προσπαθειών από τα μέλη που το απαρτίζουν και κατά την γνώμη μου θα έπρεπε να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση για τα υπόλοιπα ιδρύματα. Δεν είναι σύμπτωση που 5 από τις 6 ευρωπαϊκές ερευνητικές χρηματοδοτήσεις (ERC Grants) έχουν απονεμηθεί σε ερευνητές του Ινστιτούτου Αστροφυσικής που είναι στενά συνδεδεμένο με το τμήμα Φυσικής. Τέλος, κάτι που είναι άξιο προσοχής είναι ότι οι περισσότεροι καθηγητές του τμήματος Φυσικής στην Κρήτη έχουν περάσει από κορυφαία πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικό όπως το Princeton και το Caltech. Δεν διαφέρουν σε τίποτα απολύτως από τους καθηγητές στο Princeton. Αν ίσως βρίσκω μια διαφορά είναι ότι αυτοί επέλεξαν να επιστρέψουν στην Ελλάδα, παρά τις ευκαιρίες στο εξωτερικό, για να βρουν αργότερα οι καλοί φοιτητές ένα στήριγμα στην προσπάθεια του να κάνουν το μεγάλο άλμα!

Ποιους θα θέλατε να ευχαριστήσετε;

Θα ήθελα να ευχαριστήσω πρώτα από όλα τον δάσκαλο μου Νίκο Κυλάφη για όλα όσα μου προσέφερε και δίδαξε αυτά τα χρόνια, τους καθηγητές Βάσω Παυλίδου και Κώστα Τάσση και την ερευνήτρια Carolina Casadio για όλη την στήριξη και την ευκαιρία να δουλέψω πλάι τους τα τελευταία 2 χρόνια σε ένα εξαιρετικό πρότζεκτ. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω το Ινστιτούτο Αστροφυσικής του ΙΤΕ, το Πανεπιστήμιο Κρήτης αλλά και όλους τους καθηγητές του τμήματος Φυσικής από τους οποίους είχα την τιμή να διδαχθώ Φυσική και Μαθηματικά και να αλληλεπιδράσω επιστημονικά μαζί τους.

Πρέπει φυσικά να ζητήσω ένα μεγάλο συγγνώμη από τις παρέες μου για τις φορές που έπρεπε να αρνηθώ/ακυρώσω εξόδους και εκδρομές για χάριν της Φυσικής.

Το φαινόμενο της βαρυτικής καμπύλωσης, σχετικό με την πρόσφατη δουλειά μου στο γκρούπ της κ. C. Casadio στην Κρήτη