Τα 7 Θαύματα της Αρχαιότητας: Γιατί τα περισσότερα δεν υπάρχουν πια;

Γιατί χάθηκαν τα 6 από τα 7 Θαύματα της Αρχαιότητας; Η ιστορία τους

Τα 7 Θαύματα της Αρχαιότητας είναι, νομίζω, από τα πιο εντυπωσιακά σύμβολα του ανθρώπου. Δείχνουν τι μπορεί να φτιάξει η φαντασία και η δημιουργικότητά του. Μιλάμε για επτά καταπληκτικά έργα αρχιτεκτονικής και μηχανικής. Χτίστηκαν γύρω στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, στα πολύ παλιά χρόνια. Το ερώτημα όμως είναι, γιατί τα 6 από αυτά «χάθηκαν» μέσα στο χρόνο; Και ποιο είναι αυτό που παραμένει;

Τα σπουδαία έργα που χάθηκαν με το πέρασμα του χρόνου

Οι Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώνας

Λέγεται γενικά πως οι Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώνας χτίστηκαν γύρω στο 600 π.Χ. Ο βασιλιάς Ναβουχοδονόσορας ο Β’ τους έφτιαξε για τη γυναίκα του. Φημολογείται πως καταστράφηκαν από έναν σεισμό το 226 π.Χ. Κάποιες έρευνες λένε ότι ήταν μια μεγάλη σειρά από κήπους σε ταράτσες. Υπάρχει κι άλλη άποψη: ότι οι κήποι ήταν πάνω στους τοίχους του βασιλικού παλατιού.

Αν και έχουμε πολλές περιγραφές, και ποιητικές κι όλας, από την αρχαιότητα, υπάρχουν αμφιβολίες για το αν υπήρξαν πραγματικά. Το ερώτημα είναι πώς μια τέτοια πλούσια βλάστηση θα μπορούσε να ζήσει στην ξηρή έρημο. Πρόσφατες ανασκαφές όμως, που υποστηρίζουν την ύπαρξή τους, δείχνουν ένα πολύπλοκο σύστημα ποτίσματος. Με ένα υπόγειο πηγάδι και μια αντλία για να ανεβάζουν νερό.

 Ο Ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο

Ο μεγάλος Ναός της Αρτέμιδος χτίστηκε από τον Κροίσο, τον βασιλιά της Λυδίας, περίπου το 550 π.Χ. στην Έφεσο. Ξαναχτίστηκε αφού κάποιος Ηρόστρατος, ένας παράφρων, τον πυρπόλησε το 356 π.Χ. Το Αρτεμίσιο ήταν γνωστό όχι μόνο για το τεράστιο μέγεθός του –περίπου 110 επί 55 μέτρα– αλλά και για τα πανέμορφα έργα τέχνης που το στόλιζαν. Μέσα στον ναό υπήρχε ένα άγαλμα της θεάς Αρτέμιδος φτιαγμένο από χρυσό, έβενο, ασήμι και μαύρη πέτρα. Σύμφωνα με την εγκυκλοπαίδεια Britannica, Γότθοι εισβολείς τον κατέστρεψαν το 262 μ.Χ. και δεν ξαναχτίστηκε ποτέ.

Το Άγαλμα του Ολυμπίου Διός

Το εντυπωσιακό Άγαλμα του Ολυμπίου Διός ήταν ένα από τα δύο αριστουργήματα του Φειδία, του Έλληνα γλύπτη (το άλλο ήταν το άγαλμα της Αθηνάς στον Παρθενώνα). Τοποθετήθηκε στον τεράστιο Ναό του Δία στην Ολυμπία. Το ύψος του έφτανε σχεδόν τα 12 μέτρα και ήταν καλυμμένο με χρυσό και ελεφαντόδοντο. Έδειχνε τον θεό καθισμένο σε περίτεχνο θρόνο από ξύλο κέδρου, με διακοσμήσεις από έβενο, ελεφαντόδοντο, χρυσό και πολύτιμους λίθους. Στο δεξί του χέρι κρατούσε ένα άγαλμα της Νίκης, και στο αριστερό του ένα σκήπτρο με αετό πάνω του. Η εγκυκλοπαίδεια Britannica αναφέρει πως η ανακάλυψη του εργαστηρίου του Φειδία στην Ολυμπία, τη δεκαετία του 1950, επιβεβαίωσε ότι το άγαλμα χρονολογείται γύρω στο 430 π.Χ. Το 426 μ.Χ. ο ναός καταστράφηκε από φωτιά. Πολλοί ιστορικοί πιστεύουν ότι τότε χάθηκε και το άγαλμα. Άλλοι όμως πιστεύουν πως μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη και καταστράφηκε περίπου 50 χρόνια μετά.

Το Μαυσωλείο στην Αλικαρνασσό

Το Μαυσωλείο στην Αλικαρνασσό χτίστηκε το 352 π.Χ. ως τάφος για τον Μαύσωλο, έναν κυβερνήτη της Περσικής Αυτοκρατορίας. Η χήρα του και αδερφή του, Άρτεμις, ανέθεσε σε γνωστούς Έλληνες αρχιτέκτονες και καλλιτέχνες να σχεδιάσουν τον τάφο. Δεν λογάριασε καθόλου τα έξοδα. Το μνημείο έμεινε όρθιο για 17 αιώνες. Τελικά, μια σειρά σεισμών το κατέστρεψε το 1404 μ.Χ. Ο εντυπωσιακός τάφος ήταν τόσο διάσημος που, σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Albany της Νέας Υόρκης, το όνομα του Μαύσωλου έγινε η ρίζα της λέξης για τους μεγάλους τάφους σε πολλές γλώσσες, όπως «μαυσωλείο».

 Ο Κολοσσός της Ρόδου

Το 294 π.Χ. οι κάτοικοι της Ρόδου άρχισαν να χτίζουν ένα τεράστιο άγαλμα του θεού Ήλιου. Πίστευαν ότι χάρη σε εκείνον άντεξαν μια μακρά πολιορκία στο νησί και νίκησαν. Ο Κολοσσός της Ρόδου φτιάχτηκε από χαλκό ενισχυμένο με σίδηρο. Αν και συχνά τον δείχνουν να στέκεται με τα πόδια ανοιχτά πάνω από το λιμάνι του Μανδρακίου, αυτό πλέον θεωρείται τεχνικά ανέφικτο. Πιθανότατα βρισκόταν δίπλα στο λιμάνι. Το άγαλμα κατέρρευσε από σεισμό το 226 π.Χ. Ο χρησμός των Δελφών είπε ότι έπεσε γιατί οι Ρόδιοι προσέβαλαν τον Ήλιο, γι’ αυτό και δεν το ξαναέχτισαν. Το άγαλμα παρέμεινε στο έδαφος μέχρι το 654 μ.Χ. Ακόμα και κατεστραμμένο, ήταν τόσο εντυπωσιακό που πολλοί ταξίδευαν για να το δουν.

Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας

Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας χτίστηκε από τον Σώστρατο τον Κνίδιο, μάλλον για τον Πτολεμαίο Α’ Σωτήρα. Ολοκληρώθηκε, λέει η εγκυκλοπαίδεια Britannica, επί της βασιλείας του γιου του Σωτήρα, Πτολεμαίου Β’ της Αιγύπτου, γύρω στο 280 π.Χ. Βρισκόταν στο νησί Φάρος, στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας. Λέγεται πως είχε ύψος πάνω από 110 μέτρα. Ήταν φτιαγμένος σε τρία επίπεδα, όλα με κλίση προς τα μέσα. Η βάση του ήταν τετράγωνη, το μεσαίο οκταγωνικό, και η κορυφή κυλινδρική. Μέσα του υπήρχε μια ράμπα και ένα σύστημα «ανύψωσης» (κάτι σαν ανελκυστήρας). Αυτό επέτρεπε τη μεταφορά ξύλων στη φωτιά που έκαιγε τη νύχτα. Στην ανοιχτή κορυφή του φάρου υπήρχε ένας μεγάλος κυρτός καθρέφτης. Αντανακλούσε το ηλιακό φως την ημέρα και το φως της φωτιάς τη νύχτα. Η πιο πιθανή αιτία καταστροφής του θεωρείται μια σειρά από 22 σεισμούς, μεταξύ 320 μ.Χ. και 1323 μ.Χ., που οδήγησαν στην κατάρρευση και την εγκατάλειψή του. Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας ήταν τόσο διάσημος που το όνομα του νησιού του, «Φάρος», έγινε η ρίζα της λέξης σε πολλές γλώσσες, όπως τα ελληνικά και γαλλικά.

Το μοναδικό θαύμα που άντεξε στον χρόνο

Η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας

Η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας χτίστηκε το 2570 π.Χ. και εξακολουθεί να στέκεται μέχρι σήμερα. Πιστεύεται ότι χρειάστηκαν 20 χρόνια και έως και 100.000 εργάτες για να τελειώσει αυτό το κολοσσιαίο έργο. Χτίστηκε ως τάφος για τον Αιγύπτιο φαραώ Χέοπα. Οι εξωτερικοί λίθοι της πυραμίδας ήταν από λευκό ασβεστόλιθο και ήταν εξαιρετικά γυαλισμένοι. Αρχικά, είχε ύψος περίπου 147 μέτρα. Όμως, η διάβρωση και η αφαίρεση των περισσότερων λειασμένων ασβεστολιθικών λίθων της επένδυσης (για να χτιστούν πόλεις και τζαμιά) έχουν μειώσει το ύψος της στα 137 μέτρα.

Η βάση και οι τρεις πλευρές έχουν έκταση 230 μέτρων. Οι πλευρές της πυραμίδας ανεβαίνουν με γωνία 51,87° και είναι ακριβώς προσανατολισμένες στα τέσσερα βασικά σημεία του ορίζοντα. Είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό, αν σκεφτεί κανείς πως φτιάχτηκαν χιλιάδες χρόνια πριν εφευρεθεί η πυξίδα.

Μπορεί τα περισσότερα από αυτά να έχουν χαθεί με το πέρασμα του χρόνου. Όμως, τα Θαύματα της Αρχαιότητας συνεχίζουν να μας προκαλούν δέος. Δεν δείχνουν μόνο τα τεχνικά και καλλιτεχνικά επιτεύγματα των αρχαίων πολιτισμών. Δείχνουν και την αιώνια ικανότητα του ανθρώπου να ξεπερνά τους τεχνολογικούς περιορισμούς και τα όρια κάθε εποχής.