Αβεβαιότητα στην Ευρώπη μετά την απόσυρση των μεγάλων πλατφορμών από την πολιτική διαφήμιση

Απόφαση Meta και Google αλλάζει το τοπίο για κόμματα, ΜΚΟ και δεξαμενές σκέψης

H3:Περιορισμοί στους στοχευμένους χρήστες και αυξημένο κόστος για πολιτικά μηνύματα

Από τον Οκτώβριο του 2025, πολιτικές διαφημίσεις στις πλατφόρμες της Meta και της Google θα σταματήσουν να προβάλλονται εντός της ΕΕ, μετά τις ανακοινώσεις των εταιρειών περί απόσυρσης τους από τον συγκεκριμένο τομέα. Οι αποφάσεις αυτές ήρθαν ως άμεση απάντηση στον Κανονισμό Διαφάνειας και Στόχευσης Πολιτικής Διαφήμισης (TTPA) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος επεκτείνει σημαντικά τις υποχρεώσεις διαφάνειας και περιορισμών.

Πρακτικά, πολιτικά κόμματα, υποψήφιοι και οργανώσεις πολιτικής πίεσης δεν θα μπορούν πλέον να προβάλλουν προσωποποιημένα, χορηγούμενα μηνύματα σε ευρωπαϊκούς πολίτες μέσω των δύο μεγαλύτερων ψηφιακών δικτύων διαφήμισης.

Τι προβλέπει ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός TTPA

Απαγόρευση στόχευσης με βάση πολιτικά πιστεύω και υποχρέωση αποθήκευσης στοιχείων

Ο TTPA επιβάλλει αυστηρούς όρους: κάθε πολιτική διαφήμιση θα πρέπει να συνοδεύεται από διακριτή επισήμανση και λεπτομερή «σημείωση διαφάνειας», με πληροφορίες για τον χορηγό, το ύψος της δαπάνης και τις τεχνικές στόχευσης. Η χρήση προσωπικών δεδομένων, όπως πολιτική ιδεολογία ή εθνική καταγωγή, απαγορεύεται πλήρως για σκοπούς εξατομίκευσης, όπως ορίζεται στο Άρθρο 18.

Η συναίνεση του χρήστη θα είναι απαραίτητη για οποιαδήποτε χρήση δεδομένων για πολιτική στόχευση – με δυνατότητα ανάκλησης ανά πάσα στιγμή. Επιπλέον, οι πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες (VLOPs) οφείλουν να διατηρούν αναλυτικά αρχεία και να τα καθιστούν διαθέσιμα όχι μόνο στις Αρχές, αλλά και σε δημοσιογράφους, ερευνητές και πολιτικούς αντιπάλους των διαφημιζόμενων.

Εκτός κάδρου και οι μη κυβερνητικοί φορείς

Διαφήμιση υπέρ ή κατά νομοθετικών πρωτοβουλιών υπό αυστηρό καθεστώς

Η εμβέλεια του κανονισμού δεν περιορίζεται στις προεκλογικές καμπάνιες. Σύμφωνα με το Άρθρο 3 παρ. 2, ορίζεται ότι υπόκειται στον TTPA οποιοδήποτε διαφημιστικό μήνυμα που επιδιώκει να επηρεάσει νομοθετικές ή κανονιστικές εξελίξεις σε επίπεδο ΕΕ, κράτους-μέλους ή τοπικής διοίκησης.

Αυτό σημαίνει πως ακόμα και εκστρατείες υπέρ της περιβαλλοντικής προστασίας ή κοινωνικών μεταρρυθμίσεων, εφόσον απευθύνονται σε νέο κοινό μέσω χορηγούμενων διαφημίσεων, εμπίπτουν στις αυστηρές ρυθμίσεις του κανονισμού. Η μόνη εξαίρεση –σε επικοινωνία αποκλειστικά με μέλη ή υφιστάμενους συνδρομητές– κρίνεται ανεπαρκής για την αποτελεσματική λειτουργία της κοινωνίας των πολιτών.

Στροφή προς τα παραδοσιακά μέσα και οργανική διάδοση

Οι “μεγάλοι παίκτες” ευνοούνται, οι μικροί περιορίζονται

Για πολιτικούς υποψηφίους και μικρές οργανώσεις, το κόστος προβολής αυξάνεται κατακόρυφα. Θα πρέπει να βασίζονται σε συμβατικά μέσα ενημέρωσης ή να επιδιώκουν οργανική διάδοση, κάτι που μειώνει την ευελιξία τους και καθιστά δυσκολότερη την επαφή με νέο ακροατήριο.

Αντιθέτως, δρώντες με αδιαφανή χρηματοδότηση και τεχνολογική υπεροχή –συμπεριλαμβανομένων παρακρατικών ή εξωτερικών παραγόντων– μπορούν να αξιοποιούν εναλλακτικά δίκτυα, εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και επιρροές από πρόσωπα με ήδη εδραιωμένο κοινό. Το τελικό αποτέλεσμα ίσως ενισχύσει εκείνους που το TTPA υποτίθεται ότι στοχεύει να περιορίσει.