Αντιπαράθεση για τη μεταφορά του Discovery: Νομικά και τεχνικά εμπόδια

Πολιτική τροπολογία θέτει σε αμφισβήτηση τη θέση του Discovery

Μια σχεδόν απαρατήρητη προσθήκη σε πρόσφατο νομοσχέδιο στις ΗΠΑ επανέφερε στο προσκήνιο την τύχη του διαστημικού λεωφορείου Discovery. Το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει τη μεταφορά του από το Μουσείο Αεροδιαστημικής στη Βιρτζίνια στο Χιούστον του Τέξας. Ωστόσο, η πρωτοβουλία αυτή συναντά έντονες αντιδράσεις.

Η διοίκηση του Smithsonian, που διαχειρίζεται το μουσείο, υποστηρίζει ότι διαθέτει πλήρη ιδιοκτησία του Discovery. Όπως σημειώνει σε επίσημη τοποθέτηση, το διαστημόπλοιο ανήκει στη συλλογή του οργανισμού, ο οποίος λειτουργεί ανεξάρτητα παρά την ομοσπονδιακή χρηματοδότηση. Το 2012, η NASA φέρεται να παραχώρησε όλα τα δικαιώματα στο Smithsonian, αναγνωρίζοντας τη σημασία του Discovery για το κοινό.

Το πολιτικό υπόβαθρο πίσω από την τροπολογία

Η προσπάθεια μετακίνησης ξεκίνησε τον Απρίλιο, όταν ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Τζον Κόρνιν κατέθεσε πρόταση νόμου με τίτλο “Bring the Space Shuttle Home Act”, κατονομάζοντας το Discovery. Η πρόταση αυτή ενσωματώθηκε τελικά στο ευρύτερο “Big Beautiful Bill”, το οποίο υπεγράφη την 4η Ιουλίου. Το νομοσχέδιο προβλέπει χρηματοδότηση ύψους 85 εκατ. δολαρίων για τη μεταφορά.

Ωστόσο, η μη αναφορά του ονόματος Discovery στην τελική μορφή του νομοσχεδίου, αλλά γενικά ενός “διαστημικού οχήματος”, έχει δημιουργήσει ασάφειες ως προς τη νομική βάση. Σύμφωνα με ανεξάρτητες εκτιμήσεις, το συνολικό κόστος μπορεί να φτάσει τα 325 εκατ. δολάρια, ενώ ο ρόλος του NASA Administrator επί μη-κρατικών οντοτήτων δεν είναι σαφής.

Η τεχνική πολυπλοκότητα της αποστολής

Η NASA είχε προηγουμένως τροποποιήσει δύο Boeing 747 για τη μεταφορά των συνταξιοδοτημένων λεωφορείων. Το ένα από αυτά πλέον εκτίθεται ως έκθεμα, ενώ το άλλο έχει αποσυρθεί από την ενεργό δράση. Εναλλακτικά σενάρια μεταφοράς περιλαμβάνουν μετακίνηση μέσω ξηράς ή ποτάμιας διαδρομής, όμως ούτε αυτά είναι απλά.

Η πλησιέστερη προσβάσιμη υδάτινη οδός βρίσκεται σε απόσταση 30 μιλίων, ενώ το απαιτούμενο βάθος για μια φορτηγίδα τέτοιων διαστάσεων πιθανόν να μην επαρκεί. Μια εναλλακτική διαδρομή 100 μιλίων ενδέχεται να είναι αναγκαία. Παράλληλα, το μοναδικό κατάλληλο πλοίο που ανήκει στην κυβέρνηση των ΗΠΑ ανήκει στον στρατό και η χρήση του θα απαιτούσε νέα νομοθετική έγκριση.

Ο μηχανικός Ντένις Τζένκινς, υπεύθυνος για την προηγούμενη μεταφορά των λεωφορείων, εκτιμά ότι το κόστος μπορεί να φτάσει έως και το 1 δισ. δολάρια, όπως ανέφερε στο εξειδικευμένο site CollectSPACE.

Νομικές και πολιτικές συνέπειες

Ειδικοί σε ζητήματα μουσειακού δικαίου, όπως ο Νίκολας Ο’Ντόνελ της Sullivan & Worcester, επισημαίνουν ότι αν το Smithsonian διαθέτει έγκυρη τεκμηρίωση ιδιοκτησίας, η κυβέρνηση δεν έχει νόμιμο δικαίωμα παρέμβασης. Ακόμη και μέσω του θεσμού της απαλλοτρίωσης, θα έπρεπε να καταβάλει δίκαιη αποζημίωση ή να κινηθεί δικαστικά.

Η άρνηση του Smithsonian να αποδεχτεί την τροπολογία βασίζεται σε αυτή τη νομική βάση. Αν και ανεξάρτητος θεσμός, η σημαντική οικονομική του εξάρτηση από το Κογκρέσο δημιουργεί πολιτικές πιέσεις που δύσκολα θα αγνοηθούν.