Ποιοι θα κληρονομούν όταν δεν υπάρχει διαθήκη – Τι αλλάζει στο κληρονομικό δίκαιο

Αναμένεται νέο νομοσχέδιο μέσα στον Ιούνιο – Ποιες είναι οι βασικές προβλέψεις

Ριζικές αλλαγές ετοιμάζονται στο κληρονομικό δίκαιο από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, με στόχο να αποσαφηνιστούν τα δικαιώματα όσων κληρονομούν χωρίς την ύπαρξη διαθήκης. Το νέο νομοσχέδιο, που αναμένεται να οριστικοποιηθεί εντός Ιουνίου, έρχεται να καλύψει νομικά κενά και να ανταποκριθεί στις σύγχρονες κοινωνικές συνθήκες.

Πρόκειται για την πιο σημαντική αναθεώρηση του κληρονομικού πλαισίου εδώ και περίπου οκτώ δεκαετίες. Το πεδίο εφαρμογής του νέου πλαισίου αφορά όλους τους πολίτες, καθώς σχετίζεται με τη λεγόμενη εξ αδιαθέτου διαδοχή – δηλαδή, τις περιπτώσεις όπου ο θανών δεν έχει συντάξει διαθήκη.

Η βασική επιδίωξη είναι η ενίσχυση της διαφάνειας και της νομικής ασφάλειας. Οι νέες ρυθμίσεις προσπαθούν να αντικατοπτρίσουν την κοινωνική πραγματικότητα: συμβιώσεις, μη τυπικά οικογενειακά σχήματα και φροντιστικές σχέσεις που μέχρι σήμερα βρίσκονταν νομικά “στο περιθώριο”.

Τι αλλάζει – Ποιους αφορά

Εξομοίωση συντρόφων με σύμφωνο συμβίωσης με τους συζύγους

Η πρώτη σημαντική αλλαγή αφορά τα ζευγάρια που έχουν υπογράψει σύμφωνο συμβίωσης. Πλέον, οι σύντροφοι που έχουν επιλέξει αυτή τη μορφή ένωσης θα έχουν τα ίδια κληρονομικά δικαιώματα με τους έγγαμους, σε περίπτωση που δεν υπάρχει διαθήκη. Μέχρι σήμερα, υπήρχαν ασαφείς ή περιορισμένες προβλέψεις, γεγονός που δημιουργούσε νομικά και πρακτικά προβλήματα.

Εξέταση δικαιωμάτων για άτυπες ενώσεις

Ένα ακόμη σημείο που επανεξετάζεται είναι οι περιπτώσεις ελεύθερης συμβίωσης χωρίς σύμφωνο ή γάμο. Το νομοσχέδιο εξετάζει το ενδεχόμενο να παρέχει περιορισμένα και προσωρινά δικαιώματα διαμονής ή χρήσης κοινών περιουσιακών στοιχείων, με στόχο να προστατευθούν σύντροφοι από νομικούς αποκλεισμούς μετά τον θάνατο του έτερου μέλους του ζευγαριού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν γίνεται λόγος για πλήρη κληρονομικά δικαιώματα, αλλά για μεταβατικές ρυθμίσεις, κυρίως για την αποφυγή άμεσης έξωσης ή απώλειας κοινών αντικειμένων χρήσης.

Δικαιώματα για φροντιστές ηλικιωμένων

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πτυχή του νομοσχεδίου είναι η αναγνώριση δικαιωμάτων σε πρόσωπα που παρείχαν μακροχρόνια φροντίδα σε ηλικιωμένους, χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, και εφόσον υπάρχει αποδεδειγμένη φροντίδα και συνεισφορά, θα μπορεί να αναγνωριστεί κάποιο κληρονομικό ή αποζημιωτικό δικαίωμα, με προσεκτικά οριοθετημένες διατάξεις ώστε να αποφεύγονται κατάχρηση και δικαστικές διενέξεις.

Τι σημαίνουν οι αλλαγές για το μέλλον

Η μεταρρύθμιση αυτή έρχεται να “εκσυγχρονίσει” ένα νομικό πλαίσιο που παρέμενε στάσιμο, ενώ η κοινωνία προχωρούσε. Οι οικογένειες και οι προσωπικές σχέσεις εξελίσσονται, και η πολιτεία φαίνεται να επιχειρεί να ανταποκριθεί σε αυτή την πραγματικότητα, προσφέροντας νομική ισότητα, προστασία και σαφήνεια.

Η τελική μορφή του νομοσχεδίου αναμένεται μέσα στον Ιούνιο, και οι διατάξεις θα τεθούν σε δημόσια διαβούλευση πριν από την ψήφισή τους.