Η κατάσταση της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα: Δεδομένα και προκλήσεις

Η Ψυχική Υγεία στην Ελλάδα: Μια Επισκόπηση της Κατάστασης

Η 10η Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, υπενθυμίζει την κρισιμότητα της. Η ψυχική υγεία στην Ελλάδα αποτελεί πλέον ένα κεντρικό ζήτημα. Οι ψυχικές διαταραχές είναι πλέον κοινές και ορατές. Αυτό προβληματίζει έντονα το κράτος και τις υπηρεσίες υγείας.

Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση ξεκίνησε τη δεκαετία του ’90. Περιλάμβανε το κλείσιμο του «κολαστηρίου» της Λέρου. Στόχος ήταν η αποϊδρυματοποίηση των ασθενών. Ωστόσο, η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί πλήρως. Η ελληνική πολιτεία προβαίνει σε θεσμικές παρεμβάσεις. Η μεταρρύθμιση του 2024 αφορούσε την οργάνωση δομών. Επίσης, τη μεταφορά αρμοδιοτήτων στις ΥΠΕ. Σήμερα, δεν επικρατούν οι συνθήκες του ’80 και του ’90. Δεν εφαρμόζονται πλέον ηλεκτροσόκ και ψυχρολουσίες. Πολλές δομές λειτουργούν με τη φιλοσοφία της «ανοιχτής πόρτας». Αυτή η προσέγγιση ξεκίνησε τη δεκαετία του ’90. Πρωτοπόρος ήταν ο ψυχίατρος Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου.

Στατιστικά Στοιχεία και Προκλήσεις

Τα τελευταία χρόνια, οι ψυχικές ασθένειες εμφανίζονται συχνότερα. Ένας ασθενής μπορεί να καθυστερήσει να ζητήσει βοήθεια. Ενδέχεται και να μην την αναζητήσει ποτέ. Η ψυχική υγεία στην Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Τα πιο πρόσφατα δεδομένα είναι ανησυχητικά. Περίπου το 22,8% του πληθυσμού βιώνει κάποια ψυχική διαταραχή. Τα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης παρουσιάζουν συνεχή αύξηση.

Σύμφωνα με το newsbomb.gr, η κατάθλιψη αφορά το 5,7% έως 7% του πληθυσμού. Οι αγχώδεις διαταραχές εκτιμώνται περίπου στο 6%. Ανησυχητικό είναι και το 7% των Ελλήνων. Αυτοί εμφανίζουν εξάρτηση από αλκοόλ ή ψυχοδραστικές ουσίες. Η ψυχική δυσφορία συχνά οδηγεί σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.

Η Ψυχική Υγεία στις Νεότερες Ηλικίες

Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα σοβαρή στους νέους. Περίπου 1 στους 4 νέους, ηλικίας 15 έως 29 ετών, βιώνει ψυχική διαταραχή. Έρευνα του 2024 αναφέρει ότι 1,4 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας.

Εργασιακό Περιβάλλον και Ψυχολογική Πίεση

Τα στοιχεία από τους χώρους εργασίας είναι δραματικά. Πρόσφατη έρευνα του 2025 (ΕΥ Ελλάδος, Hellas EAP, ΕΚΠΑ) καταγράφει ανησυχητικά ποσοστά. Το 44% των εργαζομένων αισθάνεται μελαγχολία. Το 47% εκφράζει απαισιοδοξία για το μέλλον. Ακόμη, το 4% έχει σκεφτεί την αυτοκτονία.

Περισσότεροι από 8 στους 10 εργαζόμενους βιώνουν νευρικότητα. Πολλοί νιώθουν εσωτερική ταραχή. Μόλις το 48% δηλώνει ότι μπορεί να διαχειριστεί το καθημερινό στρες. Το 66% πιστεύει ότι το εργασιακό στρες επηρεάζει την προσωπική του ζωή. Μόνο 1 στους 5 θεωρεί ότι ο εργοδότης του μεριμνά για την ψυχική του υγεία.

Αύξηση στην Κατανάλωση Ψυχοφαρμάκων

Η αυξημένη χρήση ψυχοφαρμάκων και ηρεμιστικών είναι ενδεικτική. Η χρήση αντικαταθλιπτικών στην Ελλάδα αυξάνεται ραγδαία. Αυτό ακολουθεί μια διεθνή τάση. Στοιχεία του ΟΟΣΑ από το 2021 κατατάσσουν την Ελλάδα στη 12η θέση. Συμμετείχαν 32 χώρες του Οργανισμού. Η χώρα μας ανέβηκε από 19 δόσεις ανά 1.000 κατοίκους το 2000. Έφτασε τις 70,6 δόσεις το 2021.

Ένα συγκεκριμένο αγχολυτικό φάρμακο κατέγραψε εκτόξευση πωλήσεων. Αυτό συνέβη από την εμφάνιση της πανδημίας Covid-19. Μόνο το 2020, οι πωλήσεις του αυξήθηκαν κατά 41% σε σχέση με το 2019. Το 2023, οι πωλήσεις παρέμειναν στα επίπεδα του 2020. Αυτό δείχνει ότι πολλοί Έλληνες το έχουν ενσωματώσει στη ζωή τους. Το 2023 πωλούνταν περίπου 10 εκατομμύρια χάπια μηνιαίως. Αυτό αφορούσε όλες τις δοσολογίες της δραστικής ουσίας.

Πίσω από αυτούς τους αριθμούς κρύβονται άνθρωποι. Άνθρωποι που αγωνίζονται σιωπηλά. Νέοι με άγχος και ανασφάλεια. Εργαζόμενοι εξουθενωμένοι από πίεση. Οικογένειες που βιώνουν ψυχική ασθένεια χωρίς υποστήριξη. Η ενίσχυση των δομών και η πρόσβαση σε υπηρεσίες είναι κρίσιμες. Η καταπολέμηση του στίγματος αποτελεί διαρκή προσπάθεια. Όλα αυτά είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών.