Γιατί η ΕΚΤ ζητά να έχουμε ρευστό στο σπίτι

Το προειδοποιητικό μήνυμα της Κεντρικής Τράπεζας

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) απευθύνει προειδοποίηση προς τους πολίτες: η υπερβολική εξάρτηση από το ψηφιακό χρήμα μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη. Για τον λόγο αυτόν, προτείνει σε κάθε πολίτη να κρατά ένα μικρό ποσό ρευστού στο σπίτι, περίπου 70 έως 100 ευρώ ανά άτομο, ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

Ο λόγος, όπως εξηγούν οι ειδικοί της ΕΚΤ, είναι απλός αλλά κρίσιμος: σε περίπτωση κατάρρευσης ψηφιακών συστημάτων, διακοπής ρεύματος, φυσικής καταστροφής ή κυβερνοεπίθεσης, τα μετρητά αποτελούν το μόνο αξιόπιστο μέσο συναλλαγής.

Το ισπανικό μπλακάουτ: ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα

Η ΕΚΤ στην πρόσφατη έκθεσή της με τίτλο «Τα μαθήματα για τον ρόλο των φυσικών χρημάτων σε τέσσερις κρίσεις» εξετάζει πώς τα μετρητά διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο σε τέσσερις περιπτώσεις:

• την ελληνική κρίση χρέους,

• την πανδημία,

• τον πόλεμο στην Ουκρανία,

• και το ισπανικό μπλακάουτ.

Το περιστατικό στην Ισπανία θεωρείται χαρακτηριστικό παράδειγμα. Όταν σημειώθηκε ταυτόχρονη κατάρρευση ηλεκτρικού ρεύματος και τηλεπικοινωνιών, POS, ΑΤΜ και ηλεκτρονικές πληρωμές τέθηκαν εκτός λειτουργίας. Οι πολίτες αναγκάστηκαν να βασιστούν αποκλειστικά στα μετρητά για την αγορά τροφίμων και βασικών αγαθών.

Αμέσως μετά την αποκατάσταση των συστημάτων, οι αναλήψεις εκτοξεύθηκαν, καθώς τα νοικοκυριά έσπευσαν να δημιουργήσουν «μαξιλάρι» ρευστότητας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η ΕΚΤ,

«Όπως η ρεζέρβα στο αυτοκίνητο, έτσι και το χαρτονόμισμα είναι απαραίτητο όταν όλα τα άλλα σταματούν».

Τα μετρητά ως στοιχείο εθνικής ετοιμότητας

Σύμφωνα με την ΕΚΤ, τα φυσικά χρήματα δεν είναι απλώς ένα παλιό μέσο πληρωμής, αλλά θεμελιώδες εργαλείο κοινωνικής σταθερότητας. Σε κρίσιμες στιγμές, λειτουργούν ως «σωσίβιο» για τα νοικοκυριά, επιτρέποντας τη συνέχιση βασικών συναλλαγών όταν τα ψηφιακά δίκτυα έχουν καταρρεύσει.

Η συζήτηση αυτή έρχεται σε μια περίοδο που η Ευρώπη αντιμετωπίζει αυξανόμενες ενεργειακές κρίσεις, τεχνολογικές επιθέσεις και ακραία καιρικά φαινόμενα — καταστάσεις που μπορούν να επηρεάσουν άμεσα τη ροή του χρήματος και τη λειτουργία των τραπεζικών υπηρεσιών.

Η σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: ένα «κιτ επιβίωσης» 72 ωρών

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτρέπει τα νοικοκυριά να είναι προετοιμασμένα για απρόοπτα, προτείνοντας τη δημιουργία ενός «κιτ επιβίωσης» για 72 ώρες χωρίς βασικές υπηρεσίες.
Το κιτ περιλαμβάνει:

• πόσιμο νερό,

• τρόφιμα μακράς διαρκείας,

• φάρμακα,

• φακό,

• και φυσικά λίγα μετρητά.

Το μέτρο εφαρμόζεται ήδη σε χώρες όπως η Γαλλία, η Φινλανδία και η Σουηδία, με στόχο την ενίσχυση της κοινωνικής ανθεκτικότητας απέναντι σε κρίσεις που μπορεί να πλήξουν την πρόσβαση σε ενέργεια, τρόφιμα ή χρήμα.