Σύγκριση του μέσου δείκτη IQ μαθητών του 1967 και αρχών του 2000: Μια απρόσμενη απόκλιση

Δείκτης IQ: Σύγκριση μαθητών 1967 vs 2000

Η προσπάθεια σύγκρισης μεταξύ των μαθητών του 1967 και εκείνων των αρχών του 21ου αιώνα ξεκίνησε με την υπόθεση ότι θα βλέπαμε μια σταδιακή άνοδο του δείκτη IQ. Αυτό θα ήταν το φυσικό επακόλουθο της εκπαιδευτικής προόδου και της τεχνολογικής ανάπτυξης. Όμως, τα ευρήματα των ερευνητών και τα συγκεντρωμένα δεδομένα έδειξαν μια πιο σύνθετη εικόνα. Είχαμε μια ανατροπή των αναμενόμενων τάσεων. Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: η διαφορά είναι υπαρκτή – και πολύ πιο έντονη απ’ ό,τι περιμέναμε πριν από είκοσι χρόνια.

 Το «Φαινόμενο Φλιν»: Μια ανοδική τάση που τώρα αμφισβητείται

Τη δεκαετία του 1980, η επιστημονική κοινότητα συμφωνούσε πως ο μέσος δείκτης IQ παρουσίαζε ανοδική πορεία στις περισσότερες βιομηχανικές χώρες. Αυτό το φαινόμενο ονομάστηκε «Φαινόμενο Φλιν». Επρόκειτο για μια σταθερή βελτίωση στις επιδόσεις των τεστ IQ, κάτι που παρατηρούνταν από τη δεκαετία του ’50 έως και τις αρχές του ’90. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, μια σύγκριση μεταξύ μαθητών του 1967 και του 1982 έδειξε σαφή βελτίωση. Αυτό ίσχυε κυρίως στους μαθητές με μακρύτερη εκπαιδευτική πορεία.

 Από τις αρχές του 2000: Αντιστροφή της τάσης στον δείκτη IQ

Από τις αρχές του 21ου αιώνα, αρκετές χώρες άρχισαν να καταγράφουν μείωση στον μέσο δείκτη IQ των νεότερων γενεών. Στη Γαλλία, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν από το Santé Magazine, ο μέσος IQ μειώθηκε από 102 το 1990 σε 98 το 2016. Είναι μια πτώση τεσσάρων μονάδων μέσα σε λιγότερο από 25 χρόνια, ξεπερνώντας σε μέγεθος την αύξηση που καταγράφηκε σε προηγούμενες δεκαετίες.

Το φαινόμενο αυτό δεν περιορίζεται μόνο στη Γαλλία. Στη Νορβηγία, μια μεγάλη έρευνα σε περισσότερους από 740.000 στρατεύσιμους έδειξε πως ο μέσος IQ κορυφώθηκε το 1975 (στους 102,3 βαθμούς). Κατόπιν, υποχώρησε στους 99,4 το 1991. Οι ερευνητές κατέγραψαν πτώση περίπου 0,33 μονάδων ετησίως. Μια τάση που συνεχίστηκε έως τις αρχές της δεκαετίας του 2000.

H2: Γιατί μειώνεται ο δείκτης IQ; Πιθανές αιτίες

Οι ειδικοί δεν αποδίδουν αυτή τη μείωση σε έναν μόνο παράγοντα. Αντίθετα, πιστεύουν ότι οφείλεται σε ένα σύνολο πολιτισμικών, περιβαλλοντικών και εκπαιδευτικών μεταβολών. Μεταξύ των πιο συχνών αιτιών που αναφέρονται είναι:

• Αυξημένη έκθεση σε ενδοκρινικούς διαταράχτες, οι οποίοι επηρεάζουν την εγκεφαλική ανάπτυξη στα πρώτα στάδια της ζωής (πηγή: INED).
• Εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις που έδωσαν έμφαση στην καθολική πρόσβαση στα πτυχία, συχνά εις βάρος της ποιοτικής απαιτητικότητας των σπουδών.
• Μαζική χρήση οθονών ήδη από την προσχολική ηλικία, περιορίζοντας τον χρόνο λεκτικής αλληλεπίδρασης και εις βάθος ανάγνωσης.

 Η περίπτωση του απολυτηρίου: Περισσότεροι τίτλοι, χαμηλότερα κριτήρια

Ενδεικτική είναι και η περίπτωση του απολυτηρίου λυκείου (baccalauréat). Αυτό, παραδοσιακά, αποτελούσε ένδειξη υψηλότερου γνωστικού επιπέδου. Σύμφωνα με τον ιστότοπο douance.org, ο μέσος δείκτης IQ των κατόχων απολυτηρίου μειώθηκε από 100 στους 88 βαθμούς. Αυτό συνέβη μεταξύ των αποφοίτων του 1965 και όσων γεννήθηκαν μετά το 1995. Μια εξέλιξη που αποδίδεται στην ευρύτερη πρόσβαση στον τίτλο, χωρίς όμως αντίστοιχη αύξηση των εκπαιδευτικών απαιτήσεων.