Τα χόρτα του χειμώνα που χαρίζουν μακροζωία στους Κρητικούς!

Ο μύθος της κρητικής διατροφής και ο θρύλος της μακροζωίας που συνοδεύει τους Κρητικούς βασίζεται σε ένα ταπεινό αλλά διόλου ευκαταφρόνητο μυστικό: τα χειμωνιάτικα χόρτα.

Τα κρητικά χόρτα χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: στα βραστά, στα γιαχνερά και στα τηγανητά. Οι κρητικές μαγείρισσες πάντα προσθέτουν λίγο ζωμό από ραδίκια στην ζύμη της πίτας τους. Το ζουμί των χόρτων θεωρείται πολύ καλό αποτοξινωτικό, οπότε μετά το βράσιμο, μπορείτε να το σουρώσετε και να το φυλάξετε στο ψυγείο 2-3 ημέρες το πολύ, πίνοντας 1 -2 φλυτζάνια την ημέρα. Βάζοντάς τα στην διατροφή μας διασφαλίζουμε την καλή λειτουργία του εντέρου και την προστασία από τις καρδιαγγειακές παθήσεις.

Τα πιο βασικά είδη κρητικών χόρτων του χειμώνα

ΑΓΑΛΑΤΣΙΔΑ

Θεωρείται εκλεκτή τροφή. Ωμό τρώγεται πάντα με ξύδι λόγω της πικρής του γεύσης. Η αγαλατσίδα (Reichardia picroides). Είναι η «γαλακτίτις» των βυζαντινών, η «γαλακτίδα» του Mεσαίωνα, η γαλατσίδα ή αγαλατσίδα της σημερινής Κρήτης. Παρετυμολογικά συνδέθηκε με το γάλα και συχνά την κατανάλωναν οι θηλάζουσες μητέρες, πιστεύοντας ότι τις υποβοηθούσε να «κατεβάσουν» γάλα. Η γεύση της είναι υπόγλυκη.

ΔΡΟΣΟΥΛΙΤΗΣ

Οι σεφ προτιμούν να τα συνδυάζουν με ψάρια, χτένια ή στρείδια, αλλά και να τα προσθέτουν στις σαλάτες τους, καθώς ταιριάζουν με πολλά λαχανικά που ζητάνε μια παραπανίσια νότα αλμύρας, όπως το ωμό καρότο, το αγγούρι, οι νεαρές πατάτες ατμού, τα παντζάρια και τα κολοκυθάκια.

ΛΑΓΟΥΔΟΧΟΡΤΟ

Λαγουδόχορτο ή λαγουδογένι ή λαγουδοπαξίμαδο ή λαγουδοφάι! Ανήκει στα λεγόμενα «τσιτσιριστά» χόρτα. Εξαιρετικό στα «γιαχνερά», συνοδεύει άριστα χοιρινό ή αρνάκι στο τσικάλι, αλλά πεντανόστιμο και μυρωδάτο ωμό στη σαλάτα μας.

ΑΣΚΟΛΥΜΠΡΟΙ

Άγριο χέρσο, ποώδες, ετήσιο ή διετές φυτό. Τρώγονται τα στελέχη των φύλλων και η ρίζα, συνήθως ως βραστά, αλλά και ως φρικασέ. Είναι ιδιαίτερα νόστιμο και υγιεινό λαχανικό.

ΛΑΠΑΘΑ

Λέγονται και αγριοσέσκουλα, στην όψη μοιάζουν με σέσκουλα, μόνο που τα λάπαθα έχουν πιο στενά φύλλα. Φυτολογικά, τα περισσότερα είδη (πάνω από 25 είδη) λάπαθων θεωρούνται αγριόχορτα. Αγαπημένο είδος λάπαθου της ελληνικής παράδοσης είναι το ξινολάπαθο, λίγο πιο ξινό από το κοινό. Στην αγορά θα βρούμε ως επί το πλείστον καλλιεργημένα. Έχουν γεύση ξινή και γλυκιά. Τα χρησιμοποιούμε σε σούπα, αυγολέμονο, φύλλα για ντολμάδες, χορτόπιτες.

ΡΑΔΙΚΙΑ

Ένα από τα δημοφιλέστερα χόρτα, σε καλλιεργημένη και άγρια μορφή. Τα άγρια είναι πικρά και αγκαθωτά με στενά φύλλα, τα ήμερα είναι πλατύφυλλα και γλυκύτερα. Πρόκειται για αμέτρητα είδη μιας μεγάλης οικογένειας βρώσιμων χόρτων, με διαφορετικά σχήματα, χρώματα στα κοτσάνια, ένταση στην πικράδα και ξεχωριστή γευστική ταυτότητα. Κάθε είδος έχει πολλές ονομασίες ανάλογα με την περιοχή.

ΜΑΡΑΘΟ

Μαζεύονται τα φρέσκα φύλλα από τον χειμώνα έως το τέλος της άνοιξης. Το χρησιμοποιούμε σε πίτες, αλλά και σαν μυρωδικό σε φρέσκιες σαλάτες και σάλτσες.

ΣΤΑΜΝΑΓΚΑΘΙ

Το χόρτο με τους περισσότερους λάτρεις και κυρίως αυτό που φυτρώνει στα παράλια που είναι (λόγω αλατιού) και νοστιμότερο. Θα το βρούμε και στην ορεινή ζώνη ανάμεσα σε βράχους, με τη χαρακτηριστική αγκαθωτή ταξιανθία του. Τα τελευταία χρόνια καλλιεργείται σε διάφορες περιοχές της Κρήτης αλλά και της Ελλάδας

Το διάσημο σταμναγκάθι που είναι καλό για το συκώτι, την καρδιά, το στομάχι και το δέρμα | ΦΩΤΟ

ΒΟΛΒΟΙ / ΑΣΚΟΡΔΟΥΛΑΚΟΙ

Βολβώδες, αυτοφυώμενο λαχανικό. Τρώγονται βραστοί με λάδι και ξύδι. Με σκόρδο και άνηθο γίνονται ιδιαίτερα νόστιμοι.

ΖΟΧΟΣ

Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Τα φύλλα του είναι ανοιχτοπράσινα οδοντωτά και περιέχουν γαλακτώδη χυμό. Μαζεύεται από τις αρχές του φθινοπώρου μέχρι το τέλος της άνοιξης. Η γεύση τους είναι λίγο γλυκιά και τρώγονται βραστά με μπόλικο λεμόνι και μπαίνουν και σε χορτόπιτες μαζί με άλλα χόρτα και μυρωδικά.

Τα 10 πιο περιζήτητα φαγητά που φτιάχνονται με τα κρητικά χόρτα του χειμώνα

#1 χορτοκαλλίτσουνα

#2 τσιγαριαστά χόρτα με απάκι

#3 αγριόχορτα με μπακαλιάρο

#4 χοιρινό με σέλινο

#5 γίγαντες στο φούρνο με χόρτα τσιγαριαστά

#6 αβρωνιές με αυγά

#7 πατάτες κοκκινιστές με γιαχνερά χόρτα

#8 βρουβόπιτες

#9 ρεθυθάδα με σπανάκι

#10 χόρτα με το κρέας αυγολέμονο ή κοκκινιστά: ραδίκια, ασκολύμπροι, μάραθα