Κρητικό Μαχαίρι: Η τέχνη του Μπάμπη δεν… σκουριάζει στον χρόνο!

“Ξεκίνησα με ένα αυτοκίνητο, γυρνούσα την Κρήτη πόρτα-πόρτα και ακονίζα μαχαίρια στα μαγαζιά. Μετά άνοιξα το μαγαζί, κι εκεί άρχισε να μπαίνει η σπίθα.”

Ο Μπάμπης Ψυχλούδης είναι ένα από τα ελάχιστα παραδείγματα νέων που πάλεψαν να μετατρέψουν την τέχνη τους σε επάγγελμα. Η μαχαιροποιία, όμως, δεν είναι απλή υπόθεση. Το ατσάλι είναι ένα δύσκολο υλικό, και η σφυρηλάτηση απαιτεί δεξιοτεχνία και προσοχή στη λεπτομέρεια.

Ο ίδιος εξομολογείται στο Daynight.gr:

“Η τέχνη της μαχαιροποιίας είναι αρκετά δύσκολη: χρειάζεται χρόνο, κόπο και υπομονή. Αν έχεις εξελιχθεί με μηχανήματα, σου κάνουν τη ζωή πιο εύκολη. Εγώ την έμαθα τυχαία. Ξεκίνησα το 2010, όταν ο πατριός μου είχε αρχίσει να ακονίζει μαχαίρια. Στην πορεία αρρώστησε και ανέλαβα εγώ. Τότε ήμουν 21 ετών.”

Ξεκίνησε ακονίζοντας μαχαίρια και, σιγά-σιγά, ασχολήθηκε με την κατασκευή τους. Ο κόσμος τού έφερνε παλιά μαχαίρια για επισκευή: άλλα ήθελαν ξεσκούριασμα, άλλα νέα λαβή. Έτσι άρχισε να κατασκευάζει δικά του μαχαίρια, μαζί με δερμάτινες θήκες, ξύλινες βάσεις και κασετίνες.

Σήμερα, το μαγαζί του στο Ρέθυμνο φιλοξενεί πάνω από 100 διαφορετικά είδη μαχαιριών, σε διάφορα μεγέθη. Πολλά από αυτά έχουν βρει τον δρόμο τους σε υψηλά πρόσωπα.

“Το 2012 άνοιξα το μαγαζί, και από εκεί ξεκίνησαν όλα. Δεν μου έφτανε μόνο το μαχαίρι, ήθελα να ασχοληθώ και με το δέρμα και με το ξύλο, γιατί μου αρέσει. Έχουμε γράψει και έχουμε στείλει μαχαίρια σε πρωθυπουργούς, προέδρους της Δημοκρατίας, ακόμα και στον πρόεδρο του Κομμουνιστικού Κόμματος.”

Η δημιουργία ενός μαχαιριού απαιτεί μεράκι και υπομονή. Από το ατσάλι μέχρι τη λαβή, κάθε βήμα έχει τη σημασία του.

“Το πρώτο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι το ατσάλι – είτε ανθρακούχο είτε ανοξείδωτο. Ακολουθεί ο σχεδιασμός του μαχαιριού, είτε με σφυρηλάτηση είτε με αποκοπή. Το επεξεργαζόμαστε με τροχούς, το λεπταίνουμε και του δίνουμε το επιθυμητό σχήμα. Στη συνέχεια μπαίνει στο καμίνι, πυρώνει και σβήνει μέσα στο λάδι. Έπειτα, το αφήνουμε σε μια συγκεκριμένη θερμοκρασία για να αποβάλει τις τάσεις και να αποκτήσει ελαστικότητα. Μετά το τρίβουμε ξανά, το γυαλίζουμε και περνάμε στη λαβή, που μπορεί να είναι από κέρατο, ξύλο ελιάς ή κόκκαλο μοσχαριού. Τέλος, κατασκευάζουμε τη θήκη, που μπορεί να είναι ξύλινη, μεταλλική ή δερμάτινη.”

Το κρητικό μαχαίρι δεν είναι απλώς ένα εργαλείο. Είναι κομμάτι της ιστορίας και της παράδοσης.

“Αυτό όλο ξεκίνησε από την Τουρκοκρατία. Οι Κρητικοί είχαν ξύλινο θηκάρι και μαχαίρι με μαύρη κεράτινη λαβή. Μετά την απελευθέρωση, το μαχαίρι έγινε σύμβολο ανδρείας. Ήταν το όπλο τους, καθώς δεν είχαν τίποτε άλλο. Έτσι γεννήθηκαν οι πρώτοι μεγάλοι τεχνίτες, και το κρητικό μαχαίρι έγινε ξακουστό, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Σήμερα, το να δωρίσεις ένα μαχαίρι θεωρείται μεγάλη τιμή.”

Η τέχνη του μαχαιροποιού είναι μια παράδοση που σβήνει σιγά-σιγά. Όμως, άνθρωποι σαν τον Ψυχλούδη Χαράλαμπο τη διατηρούν ζωντανή, φτιάχνοντας μαχαίρια που κουβαλούν μέσα τους την ιστορία και την ψυχή της Κρήτης.