Άννα Αποστολάκη: Η πρώτη Κρητικιά αρχαιολόγος που άνοιξε τον δρόμο για τις γυναίκες στην ελληνική αρχαιολογία

 Η παιδική της ηλικία και τα ερεθίσματα από την Κρήτη

Η Άννα Αποστολάκη γεννήθηκε το 1880 στο χωριό Μαργαρίτες του Ρεθύμνου, τότε υπό οθωμανική κατοχή. Η οικογένεια της είχε μετακινηθεί αντρικά δύο φορές πριν εγκατασταθεί στην Αθήνα, αλλά η ίδια διατήρησε ισχυρούς δεσμούς με την Κρήτη. Έμαθε τη σπουδή και την αφιέρωση στα γράμματα από μικρή, χάρη στις σπουδές της στο Αρσάκειο και το Πανεπιστήμιο Αθηνών (Φιλοσοφική Σχολή, από το 1899 μέχρι το 1903) . Ήταν μία από τις πρώτες γυναίκες που εισήλθαν στο ανώτατο εκπαιδευτικό πλαίσιο εκείνης της εποχής και προετοίμασε την επόμενη καριέρα της ως συντηρήτρια, ερευνήτρια και επιμορφώτρια στον τομέα του αρχαιολογικού πολιτισμού.

Το ξεκίνημα στην Καριέρα και οι πρώτες σπουδές

Το 1906, εντάχθηκε στην Εταιρεία Αρχαιολογικών Σπουδών Αθηνών — πρώτη Ελληνίδα επαγγελματίας επιστήμονας σε αυτό τον φορέα . Έλαβε υποτροφία για ταξίδια σε Ευρώπη και Γερμανία (Μόναχο, Βερολίνο) και στενή συνεργασία με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο.

Το 1926 ανέλαβε τη θέση της επιμελήτριας στο Μουσείο Διακοσμητικής Τέχνης, όπου οργάνωσε εκθέματα με θεματικές όπως τα κοπτικά υφάσματα. Κυκλοφόρησε το 1932 σημαντικό κατάλογο ύφανσης με θέμα την ιστορία και τις τεχνικές των Coptic υφασμάτων.

 Η συμβολή στην ελληνική υφαντική παράδοση

Η Αποστολάκη εργάστηκε για τη διάσωση της ελληνικής κληρονομιάς υφαντών — της είχε αναγνωριστεί η πρωτοπορά εργασία για την ιστορία των υφασμάτων . Για πρώτη φορά εξέθεσε στο κοινό παραδοσιακά σχέδια, υποστηρίζοντας – σε ένα φεμινιστικό πλαίσιο πως η γυναικεία δημιουργία έχει θέση στην εθνική ιστορία. Το 1932, όταν προήχθη σε διευθύντρια του μουσείου, έγινε η πρώτη γυναίκα αρχαιολόγος σε τόσο υψηλή θέση στην Ελλάδα .

 Διωγμοί, αντιστάσεις και ζωή μετά τη δικτατορία

Το 1967–74, το μουσείο και το έργο της βρίσκονταν υπό πιθανό αυταρχικό έλεγχο. Παρόλο που της είχε επιβληθεί ποινική αξιολόγηση από την Χούντα, η αναγνώριση από διεθνείς επιστήμονες (όπως Βρετανόι επιστήμονες από το The Times) τελικά βοήθησε να διατηρηθεί τιμή και η θέση της .

Ήταν μια στιγμή κατά την οποία το πατρόν "ισχυρής γυναίκας στην επιστήμη" δοκιμάστηκε αλλά η ίδια παρέμεινε αφοσιωμένη στην έρευνα και στην εκπαίδευση.

 Κληρονομιά και μνήμη στην Κρήτη

Το έργο της Αποστολάκη τιμήθηκε μέσα από:

• Εκθέσεις με εμβληματικά υφάσματα,
• Εκπαιδευτικές εκδηλώσεις από σχολεία και συλλόγους,
• Συνεργασίες με τον Βενετικό πολιτιστικό κύκλο του Ρεθύμνου .

Το κυριότερο: άνοιξε τον δρόμο σε γυναίκες στον ελληνικό χώρο της αρχαιολογίας και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς με τρόπο ανεπανάληπτο.