18 Μαΐου – Φραγκοκάστελλο: Η ιστορική μάχη και οι σκιές των ηρώων που επιστρέφουν

Η Μάχη που σφράγισε το Φραγκοκάστελλο

Σαν σήμερα, στις 18 Μαΐου του 1828, γράφτηκε ένα από τα πιο αιματηρά και ηρωικά κεφάλαια της Ελληνικής Επανάστασης, με φόντο το Φραγκοκάστελλο, έναν παραθαλάσσιο οικισμό στη νότια Κρήτη, κοντά στη Χώρα Σφακίων.

Ο Χατζή Μιχάλης Νταλιάνης, οπλαρχηγός από την Ήπειρο, είχε καταλάβει το ενετικό κάστρο μαζί με περίπου 600 μαχητές, κυρίως Ηπειρώτες και Κρητικούς. Παρά τις προειδοποιήσεις των ντόπιων πως το φρούριο δεν μπορούσε να αντέξει μακρά πολιορκία, ο Νταλιάνης επέλεξε να μείνει και να πολεμήσει.

Λίγες μέρες μετά, οθωμανικές δυνάμεις περίπου 8.000 ανδρών, υπό τον Μουσταφά Πασά, εξαπέλυσαν επίθεση. Η μάχη ήταν ανελέητη. Οι Έλληνες μαχητές άντεξαν πάνω από επτά ημέρες, όμως οι απώλειες ήταν βαριές. Σύμφωνα με μαρτυρίες, 335 έως 385 πολεμιστές σκοτώθηκαν, ανάμεσά τους και ο ίδιος ο Νταλιάνης, που έπεσε μαχόμενος. Το κεφάλι του αποκόπηκε και εστάλη στον Οθωμανό διοικητή ως τρόπαιο.

 Ο θρύλος των Δροσουλιτών – Οι σκιές που επιστρέφουν κάθε χρόνο

Από εκείνη τη μάχη, γεννήθηκε ένας από τους πιο ισχυρούς θρύλους της Κρήτης. Τα σώματα των πεσόντων, λέγεται, έμειναν άταφα για μέρες. Ένας δυνατός άνεμος σκέπασε τα κορμιά με άμμο, φέρνοντας κόκκους από την κοντινή παραλία Ορθή Άμμος.

Και τότε ξεκίνησε κάτι που παραμένει ανεξήγητο μέχρι και σήμερα: κάθε χρόνο, από τα τέλη Μαΐου ως τις αρχές Ιουνίου, στο Θυμέ Κάμπος, μπροστά από το κάστρο, σκιές πολεμιστών εμφανίζονται τα ξημερώματα, να προχωρούν σιωπηλά προς τη θάλασσα.

Είναι οι λεγόμενοι Δροσουλίτες – μυστηριώδεις φιγούρες με λαμπερές πανοπλίες, που μοιάζουν να παρελαύνουν σαν φαντάσματα μέσα στην πρωινή δροσιά. Πολλοί τους έχουν δει, λίγοι όμως μπορούν να εξηγήσουν τι ακριβώς βλέπουν. Η επιστήμη έχει προσπαθήσει να το αποδώσει σε οπτική ψευδαίσθηση, όμως ο λαϊκός θρύλος συνεχίζει να ζει – και να συγκινεί.

 Το Φραγκοκάστελλο σήμερα – Μνημείο μνήμης και μυστήριο

Το ίδιο το κάστρο, χτισμένο το 1371 από τους Ενετούς, στέκει ακόμη εκεί. Αρχικά κατασκευάστηκε για την καταστολή της πειρατείας και την επιβολή του ενετικού ελέγχου στην περιοχή. Όμως η ιστορία του δεν περιορίζεται στα πέτρινα τείχη. Έγινε σύμβολο αντίστασης, θυσίας αλλά και μυστηρίου, καθώς οι Δροσουλίτες συνεχίζουν, σύμφωνα με μαρτυρίες, να κάνουν αισθητή την παρουσία τους.

 Παράδοση ή φαινόμενο; Το ερώτημα μένει ανοιχτό

Αν πρόκειται για ατμοσφαιρικό φαινόμενο, παιχνίδι του φωτός ή λαϊκή μνήμη που αποτυπώθηκε στη φύση, κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα. Για πολλούς, όμως, είναι μια στιγμή ιερή, ένας σιωπηλός φόρος τιμής στους πεσόντες της μάχης – και ίσως ένα από τα πιο ζωντανά φαινόμενα λαϊκής παράδοσης στην Ελλάδα.