Πόλη-φάντασμα πλέον η Τεχεράνη και η αγωνία της εκκένωσης

Εκκένωση στην Τεχεράνη: Η πόλη αδειάζει – Χιλιάδες κάτοικοι σε φυγή από τους βομβαρδισμούς

Χιλιάδες κάτοικοι της Τεχεράνης εγκαταλείπουν την ιρανική πρωτεύουσα, καθώς οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί συνεχίζονται. Τα αποθέματα τροφίμων λιγοστεύουν, η αγορά έχει σχεδόν σταματήσει να λειτουργεί, και μια διάχυτη ανησυχία πλανάται στην ατμόσφαιρα. Φοβισμένοι πολίτες βιώνουν εξουθενωτικά ταξίδια, προσπαθώντας να διαφύγουν από την ιρανική πρωτεύουσα, μετά και τις εντολές εκκένωσης από το Ισραήλ.

Καθώς ο Φαρχάντ και η παρέα του έφευγαν από την πόλη, είχαν άφθονο χρόνο να παρατηρήσουν τις καταστροφές. Καπνός υψωνόταν από στέγες, φλόγες τρεμόπαιζαν πίσω τους, καθώς διέσχιζαν αργά την κίνηση των χιλιομέτρων, σε μια προσπάθεια να ξεφύγουν από τον συνεχή βομβαρδισμό του Ισραήλ.

Η οδύσσεια της διαφυγής: Μαρτυρίες από τους δρόμους

Παρά το γεγονός ότι ο Φαρχάντ ξεκίνησε νωρίς το πρωί της Τρίτης, χρειάστηκαν έξι ολόκληρες ώρες για να φτάσει στο χωριό των προγόνων του. Ένα ταξίδι που κανονικά διαρκεί δυόμισι ώρες. «Μικρά παιδιά, ηλικιωμένοι, και άρρωστοι παππούδες και γιαγιάδες, όλοι βρέθηκαν εγκλωβισμένοι στους δρόμους», δήλωσε ο 22χρονος φοιτητής από την Τεχεράνη σε μήνυμα στον Guardian.

Μια άλλη κάτοικος της Τεχεράνης περιέγραψε ένα δεκάωρο ταξίδι γεμάτο ανησυχία, καθώς ισραηλινά αεροσκάφη πετούσαν πάνω από τα κεφάλια τους. «Σε όλη τη διαδρομή, όσο ήμουν κολλημένη στην κίνηση, φοβόμασταν τι θα γινόταν αν οι επιθέσεις μας χτυπούσαν στον αυτοκινητόδρομο; Τι θα γινόταν αν υπήρχαν μυστικές εγκαταστάσεις αποθήκευσης γύρω μας; Ο φόβος της άγνοιας δημιούργησε πολύ άγχος», είπε η Μίνα, 24 ετών, επαγγελματίας στον χρηματοοικονομικό τομέα. Αυτοί ήταν μερικοί μόνο από τους χιλιάδες κατοίκους της Τεχεράνης που έχουν εγκαταλείψει την πόλη από τότε που το Ισραήλ εξαπέλυσε εκατοντάδες αεροπορικές επιδρομές στο Ιράν νωρίς το πρωί της περασμένης Παρασκευής. Οι επιθέσεις, σύμφωνα με το Ισραήλ, είχαν ως στόχο να αποτρέψουν το Ιράν από την απόκτηση πυρηνικών όπλων. Το Ιράν απάντησε εξαπολύοντας ένα μπαράζ βαλλιστικών πυραύλων και drones στο Ισραήλ, σε έναν σταθερά κλιμακούμενο πόλεμο, ο οποίος έχει εισέλθει πλέον στην έκτη του ημέρα.

Έλλειψη υποδομών και καθημερινή ζωή στην πολιορκημένη πόλη

Σε αντίθεση με το Ισραήλ, το οποίο ήταν καλά προετοιμασμένο για ιρανικούς βαλλιστικούς πυραύλους, η Τεχεράνη δεν διαθέτει ειδικά καταφύγια. Οι αρχές της πόλης άνοιξαν το μετρό ως αυτοσχέδιο καταφύγιο την Κυριακή, ενώ έδωσαν εντολή σε άλλους ανθρώπους να κατευθυνθούν σε τζαμιά. Ωστόσο, δεν ήταν σαφές τι είδους προστασία θα μπορούσαν να προσφέρουν τα υπέργεια αυτά καταφύγια.

Ο Φαρχάντ, όπως και πολλοί άλλοι κάτοικοι, ήταν αρχικά απρόθυμος να εγκαταλείψει το σπίτι του. Ο νεαρός φοιτητής διεθνών σχέσεων μόλις είχε εξασφαλίσει μια θέση μερικής απασχόλησης, που ήλπιζε ότι θα ενίσχυε τις αιτήσεις του για πανεπιστήμια στην Ευρώπη. Όμως, όταν σημειώθηκε μια τεράστια έκρηξη ενώ ψώνιζε και ο φίλος του πατέρα του τραυματίστηκε στην ισραηλινή επιδρομή στον κρατικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα του Ιράν τη Δευτέρα, κατάλαβε ότι δεν είχε άλλη επιλογή από το να φύγει.

Ένας κάτοικος της Τεχεράνης που παρέμεινε στην πόλη εκτίμησε ότι «περισσότεροι από τους μισούς» κατοίκους είχαν φύγει. Μια εκτίμηση, ωστόσο, που ο Guardian δεν μπόρεσε να επαληθεύσει. «Η Τεχεράνη είναι μια έρημη πόλη. Μπορεί κανείς να πει ότι μόνο οι τράπεζες και μερικές υπηρεσίες είναι ανοιχτές. Τα αποθέματα τροφίμων εξαντλούνται, η αγορά έχει σχεδόν κλείσει και η Τεχεράνη έχει σχεδόν εκκενωθεί», δήλωσε ο Ακράμ, ο οποίος βρισκόταν ακόμα στην πόλη.

Προβλήματα με τα καύσιμα και τους περιορισμούς στο διαδίκτυο

Ο Ακράμ πρόσθεσε ότι τα βενζινάδικα περιορίζουν τους πελάτες στα 10 λίτρα την ημέρα, δημιουργώντας μεγάλες ουρές καυσίμων. Η πλατφόρμα X (πρώην Twitter) είναι επισήμως απαγορευμένη στο Ιράν, ενώ η ιρανική κυβέρνηση περιορίζει την πρόσβαση στο διαδίκτυο από τότε που ξεκίνησαν οι ισραηλινές επιθέσεις την περασμένη Παρασκευή. Αυτό εμποδίζει πολλούς Ιρανούς να δουν τις εντολές εκκένωσης.

Ο Ντόναλντ Τραμπ προέτρεψε επίσης όλους τους κατοίκους να εκκενώσουν αμέσως την Τεχεράνη σε μια ανάρτηση στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσής του, Truth Social. Ειδικοί στα ανθρώπινα δικαιώματα επέκριναν τις εντολές εκκένωσης. Υποστήριξαν πως ήταν υπερβολικά αόριστες και φαινόταν να έχουν σχεδιαστεί για να προωθήσουν τον εκτοπισμό.

«Η πιο «συγκεκριμένη» εντολή εκκένωσης που έχουμε δει στο Ιράν αφορά 300.000 ανθρώπους. Αυτή είναι μια μαζική, μαζική εντολή. Δεν μπορείς απλώς να διατάξεις 300.000 ανθρώπους να φύγουν χωρίς να δώσεις συγκεκριμένες διαδρομές για να φύγουν», δήλωσε ο Χουσεΐν Μπαούμι, αναπληρωτής περιφερειακός διευθυντής για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική στη Διεθνή Αμνηστία.

«Οι εντολές εκκένωσης φαίνεται να ακολουθούν το ίδιο μοτίβο όπως στον Λίβανο και τη Γάζα, όπου φαίνεται να στοχεύουν στην πρόκληση σύγχυσης και πανικού, αντί να προσφέρουν προστασία στους πολίτες», πρόσθεσε ο Μπαούμι.

Όσοι έμειναν πίσω και η μοίρα των κρατουμένων

Δεν μπόρεσαν όλοι οι κάτοικοι της Τεχεράνης να φύγουν. Ο πόλεμος με το Ισραήλ έρχεται κατά τη διάρκεια της χειρότερης οικονομικής κρίσης του Ιράν εδώ και δεκαετίες, και ορισμένοι απλά δεν είχαν τα μέσα να ταξιδέψουν έξω από την πόλη.

«Υπάρχουν τρία είδη ανθρώπων που εξακολουθούν να βρίσκονται στην Τεχεράνη: αυτοί που δεν έχουν πού να πάνε, αυτοί που δεν έχουν χρήματα να φύγουν, και οι μεσαίου επιπέδου κυβερνητικοί υπάλληλοι των οποίων το αίτημα άδειας απορρίφθηκε από την κυβέρνηση», δήλωσε η Σάντια, μια 40χρονη γυναίκα που βρισκόταν ακόμα στην πόλη.

Ακτιβιστές έκρουσαν επίσης τον κώδωνα του κινδύνου για τη φυλακή Evin, η οποία βρίσκεται στα όρια της περιοχής που ορίζεται από την εντολή εκκένωσης του Ισραήλ. Είναι γεμάτη με πολιτικούς κρατούμενους και διαδηλώτριες που συνελήφθησαν στις διαμαρτυρίες «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία» του 2022, καθώς και απλούς παραβάτες, και δεν έχει εκκενωθεί.

«Ο μπαμπάς μου είναι στη φυλακή! Μπορείτε να μου πείτε πώς υποτίθεται ότι πρέπει να εκκενώσει την Τεχεράνη!; Μπορείτε να μου πείτε; Τι εννοείτε ότι πρέπει να εκκενώσει την Τεχεράνη!;» δήλωσε σε μια ανάρτηση στο Instagram η Μεχράβε Καντάν, της οποίας ο πατέρας, ο Ιρανός ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ρεζά Καντάν, κρατείται στη φυλακή Evin.

Οι συνεχιζόμενες μάχες έχουν οδηγήσει τους εκτοπισμένους κατοίκους της Τεχεράνης σε αδιέξοδο. Ανησυχούν για όσους έμειναν πίσω, αλλά και για τη δική τους εξορία. «Από εδώ, βλέπω τις εικόνες της όμορφης πατρίδας μου να καταστρέφεται. Δεν έχω φέρει πολλά μαζί μου, ό,τι χρειάζεται για να επιβιώσω. Όλη μου η καρδιά και η ψυχή είναι στην Τεχεράνη. Έφερα μόνο ελπίδα μαζί μου», είπε η Μίνα.